Huisvesting van internationale werknemers
- 29 oktober 2024
- Laatste update: 29 oktober 2024
Internationale werknemers zijn van groot belang voor de land- en tuinbouw. Een belangrijke randvoorwaarde voor internationale werknemers is goede huisvesting. Daarbij komt nog best wat kijken. Wat speelt er ook alweer met Roemer? Wat vindt LTO belangrijk? En hoe kun je zelf met huisvesting aan de slag?
In deze kennisbank vind je alles. Van de LTO-visie op huisvesting, het inspiratieboek van tijdelijke huisvesting van internationale werknemers, tot video’s met praktijkvoorbeelden en praktische tips.
Ben jij als agrarisch ondernemer, agrarisch bestuurder, gemeente of in een andere rol betrokken bij de huisvesting voor internationale werknemers? Meld je contactgegevens aan en we houden je op de hoogte van actuele ontwikkelingen. De nieuwsbrief verschijnt enkele keren per jaar. De nieuwsbrief is een initiatief van LTO Nederland en Greenports Nederland in samenwerking met LTO Noord, ZLTO, LLTB, Glastuinbouw Nederland, KAVB, NFO, Plantum en Anthos.
Schrijf je hier in voor de nieuwsbriefLTO Nederland is trots op de internationale werknemers die in onze sector werken. Een eerlijke beloning, goede werkomstandigheden en waardering vinden wij net zo normaal als goede huisvesting. Maar bij huisvesting wringt de schoen. Volgens het Expertisecentrum Flexwonen is er een tekort van ruim 120.000 bedden voor het huisvesten van internationale werknemers. Omdat huisvesting een belangrijk onderdeel is van het hele arbeidsvoorwaardepakket, wordt Nederland op deze manier minder aantrekkelijk voor de internationale werknemers. Gemeenten en provincies spelen een belangrijke rol om meer huisvesting gerealiseerd te krijgen. De gemeenten moeten in beweging komen en ondernemers een vergunning geven om goede huisvesting te bouwen.
De Commissie Ondernemerschap en Onderwijs heeft namens LTO Nederland een visie huisvesting van internationale werknemers vastgesteld. De visie is landelijk en roept gemeenten op om werk te maken van meer huisvesting voor de internationale medewerker. De visie moet inspireren om regionaal aan de slag te gaan met meer maatwerk zodat bedrijven de ruimte krijgen om goede huisvesting te bouwen en de medewerkers goed te huisvesten. Uiteraard is de landelijke visie algemeen, regionaal zal er maatwerk moeten komen.
Eric Douma, Portefeuillehouder Ondernemerschap en Onderwijs LTO Nederland
Lees ook mijn gesprek met ondernemer Tom Kuipers van EmsflowerBij de ondernemer ligt de verantwoordelijkheid om te zorgen voor goede huisvesting. Werknemers zelf in dienst nemen en eigen huisvesting realiseren heeft voordelen voor ondernemers. Je hebt meer binding met je personeel, er is meer sociale controle en omwonenden ervaren minder overlast. Maar als ondernemers zelf huisvesting willen realiseren kan daar veel bij komen kijken. Bijvoorbeeld het ontwikkelen van goede contacten met de gemeente, het maken van duidelijke afspraken en zorgen dat er steun is voor de huisvesting bij omwonenden. Door de huisvesting AKF of SNF te laten certificeren weet de ondernemer dat de huisvesting van goede kwaliteit is en aan alle voorwaarden voldoet.
Het is de rol van de gemeente om te zorgen voor voldoende huisvesting voor de verschillende doelgroepen. Daarvoor ontwikkelt de gemeente beleid. In een beleidskader presenteert een gemeente hoe zij aankijken tegen het huisvesten van internationale werknemers. Hoe heeft jouw gemeente dit geregeld?
Ondersteuningsprogramma VNG
Het ondersteuningsprogramma van de VGN kan gemeenten ondersteunen bij het ontwikkelen van goed beleid. Zij kunnen hiervoor contact opnemen met arbeidsmigranten@vng.nl.
Agrarische bestuurders hebben een belangrijke rol in het leggen van contacten met gemeenten en het bemiddelen tussen agrarische ondernemers en gemeenten. Zij weten wat er in de gemeente speelt en kunnen goed inschatten waar huisvesting het beste kan worden gerealiseerd, welke vormen van huisvesting passen en hoe de procedure met de gemeente het slimste kan worden aangepakt. Ben jij lid van LTO of een vaktechnische organisatie? Neem dan contact op voor een bestuurder bij jou in de buurt.
LTO Nederland en Greenports Nederland lanceerden ‘Een plek onder de zon’, een inspiratieboek voor meer en betere huisvesting van internationale medewerkers. Het boek inventariseert de succesfactoren uit de praktijk vanuit verschillende goede voorbeelden door heel Nederland. Het boek biedt bestuurders, gemeenten en ondernemers handvatten om de realisatie van passende huisvesting te versnellen.
Het wetsvoorstel Goed verhuurderschap is in maart 2023 door de Eerste Kamer aangenomen. Met de wet wordt een landelijke norm voor goed verhuurderschap geïntroduceerd. Die zal ook gelden voor werkgevers die huisvesting voor internationale werknemers verzorgen. De landelijke normen zijn bedoeld om discriminatie en intimidatie tegen te gaan; het voorkomen van een te hoge waarborgsom en onredelijke servicekosten; de plicht om de huurovereenkomst op schrift te stellen; en de plicht om de huurder over enkele zaken te informeren. De wet is per 1 juli 2023 ingegaan. Lees hier meer over hoe je aan de slag gaat met deze wet.
Internationale werknemers hebben in de meeste gevallen recht op huurbescherming en huurprijsbescherming. Dat eerste betekent dat een huurovereenkomst niet zomaar kan worden beëindigd. Huurprijsbescherming houdt in dat als het gaat om een sociale huurwoning, er een maximale prijs is. Daarbij is de aanvangshuur relevant: ligt die bij het aangaan van de overeenkomst onder de liberalisatiegrens, dan is het – ongeacht de soort verhuurder – een sociale huurwoning. Overigens wordt het grootste deel al door de sector zelf gereguleerd: in de cao’s open teelten en glastuinbouw staan immers al maximale percentages voor de huurprijs.
Met ingang van 1 juli 2024 geldt de Wet vaste huurcontracten. Deze wet bepaalt dat huurcontracten van onbepaalde tijd weer de norm worden. Zo wil de overheid huurders meer zekerheid bieden wat betreft de woonsituatie. Voor agrarische werkgevers, die huisvesting aan internationale werknemers bieden, geldt in principe ook dat een huurcontract voor onbepaalde tijd moet worden aangeboden. Ook als deze werknemers tijdelijk verblijven voor bijvoorbeeld seizoenswerk. Wat LTO betreft is dit geen werkbare oplossing. Lees hier meer over in dit bericht.
De huisvesting moet goed en veilig zijn. Het Agrarisch Keurmerk Flexwonen waarborgt de kwaliteit van de huisvesting op land- en tuinbouwbedrijven en certificeert de werkgever wiens huisvesting voldoet aan de normen. De AKF-normen zijn opgesteld door werknemers en werkgeversvertegenwoordigers. Daarnaast is er het keurmerk van de Stichting Normering Flexwonen (SNF).
Bekijk onze themapagina over AKFHoe begin je als agrarisch ondernemer wanneer je wilt investeren in huisvesting voor je internationale werknemers? Een lijstje met tips om aan de slag te gaan:
De weerstand van gemeenten zit vaak in de reactie van omwonenden. Ga in gesprek met belanghebbenden en organiseer samen met je gemeente bijeenkomsten om het gesprek aan te gaan. Zorg eventueel dat er een werkgroep komt om samen met omwonenden problemen te bespreken en op te lossen. Kijk welke soort huisvesting het beste past en waar het meeste draagvlak voor is. Is er vooral behoefte aan kleinschalige seizoenhuisvesting op agrarische bedrijven of aan grootschalige huisvestingslocaties?
In een bestemmingsplan wordt beslist waarvoor een bepaald stuk grond mag worden gebruikt, bijvoorbeeld de bestemming wonen of bedrijventerrein. Het verschilt per gemeente welke functies zij gebruikt en ook hoe er wordt gehandhaafd. Voor de realisatie van al dan niet tijdelijke huisvesting is het dus van belang om de bestemming te kennen.
Ga tijdig in gesprek met alle partijen van jouw gemeente. Benader hierbij de partijen actief. Alleen een schriftelijk verzoek is niet voldoende. In een beleidskader presenteert de gemeente hoe zij aankijkt tegen deze groep inwoners en hoe hun huisvesting wordt georganiseerd. Daarvoor heeft een gemeente een aantal instrumenten, zoals het bestemmingplan.
Breng de urgentie en de omvang van het probleem in kaart. Verstuur bijvoorbeeld samen met jouw gemeente een enquête om cijfers op te halen. Dit helpt ook met draagvlak creëren, omdat je dit samen met je omgeving in gang zet. Zorg er ook voor dat je op de hoogte blijft van wat er landelijk speelt rondom huisvesting. Dat kan bijvoorbeeld door het nieuws op de website van het Expertisecentrum Flexwonen bij te houden.
Om je gesprek te ondersteunen, kan je ook verwijzen naar cijfers en statistieken. In opdracht van Greenports Nederland heeft onderzoeksbureau Decisio de aantallen en samenstelling van internationale werknemers in Nederland in kaart gebracht. De belangrijkste onderzoeksresultaten tref je aan in dit document. Voor de provincies waarin de Greenports gebieden gevestigd zijn, zijn individuele onderzoeksresultaten beschikbaar die je kunt gebruiken: Zuid-Holland, Noord-Holland, Utrecht, Gelderland, Noord-Brabant en Limburg.
Zoek bondgenoten voor je situatie. Kaart het probleem en oplossingen samen met collega-ondernemers aan, of betrek agrarische bestuurders.
Vaak hebben gemeenten en omwonenden een verkeerd beeld bij (huisvesting voor) internationale werknemers. Laat met inspirerende voorbeelden zien dat er goede oplossingen zijn:
Laat het belang van jouw onderneming zien voor de gemeente. En kom met een onderbouwde oplossing voor het realiseren van kwalitatief en voldoende huisvesting. Argumenten voor huisvesting op het eigen terrein zijn:
Belangrijkste tip is om het gesprek aan te blijven gaan en geduld te hebben. Probeer wanneer de nood hoog is om tot een tijdelijk compromis te komen met een gedoogbeleid.
Daarnaast spelen er eisen aan de bouw zelf. Mogelijk is hiervoor een omgevingsvergunning nodig. Dat geldt in de meeste gevallen ook voor het neerzetten van units als portakabins (verplaatsbare units). Verder kunnen er aanvullende eisen worden gesteld op het gebied van brandveiligheid. Een aantal gemeenten hanteert verder het keurmerk AKF of SNF als leidraad bij het beoordelen van de kwaliteit en het comfort. Wettelijk opleggen van de keurmerkeisen kan overigens niet.
De afspraken over huisvesting zet je, als ondernemer, in een aparte huurovereenkomst. Daarin staan afspraken over het soort onderkomen, de huurprijs en over het beëindigen van de huurovereenkomst. Ook huisregels kun je in een huurovereenkomst zetten. Hangen daar boetebedragen aan, dan moet je het bedrag vermelden en daarbij ook een maximum noemen. Het soort huurcontract hangt af van de situatie. Daarbij kijk je naar de duur van de verhuring en het soort huisvesting. Voor het tijdelijk verhuren zijn er beperkte mogelijkheden voor een tijdelijke huurovereenkomst. Bij vragen adviseren we je een verhuurmakelaar of huurrechtjurist in te schakelen. Let op: verhuur je aan internationale werknemers, dan ben je verplicht de huurovereenkomst apart van de arbeidsovereenkomst op te stellen.
Bij de huisvesting van internationale werknemers kun je als werkgever te maken krijgen met verschillende gemeentelijke belastingen. Hierbij wordt onderscheid gemaakt tussen belastingen voor internationale werknemers die in de Registratie Niet Ingezetenen (RNI) worden ingeschreven en belastingen voor werknemers die in de Basis Registratie Personen (BRP) van de gemeente worden opgenomen. Benieuwd welke belastingen? Wij maakten een overzicht.
Heb je in jouw regio te maken met een tekort aan voldoende en kwalitatieve huisvesting voor internationale werknemers? Kom jij samen met jouw gemeente niet tot een goed en werkbaar beleid? Heb je een vraag of kan je ondersteuning gebruiken? Neem dan contact op met het ondersteuningsteam voor ondernemers en agrarische bestuurders:
De Dag van de agrarische huisvesting staat elk jaar in het teken van samenwerking en inspirerende voorbeelden.
Het is een initiatief van LTO Noord, ZLTO, LLTB, LTO Nederland en de gelieerde vaktechnische organisaties KAVB en NFO. Partners zijn Glastuinbouw Nederland, Greenports Nederland, VNG en het Expertisecentrum Flexwonen. De Dag van de agrarische huisvesting wordt mogelijk gemaakt door Colland Arbeidsmarkt.
Het Aanjaagteam bescherming arbeidsmigranten heeft in oktober 2020 een rapport opgesteld. Het rapport heeft tot doel om de positie van internationale werknemers en de kwaliteit van huisvesting te verbeteren. De belangrijkste aanbevelingen uit het rapport zijn:
De aanbevelingen zijn gericht aan de rijksoverheid, provincies en gemeenten, maar ook aan andere betrokkenen zoals werkgevers. Het is aan hen om met de aanbevelingen aan de slag te gaan.
Met deze handige documenten zorg jij voor goede huisvesting van jouw internationale werknemers.
Model Informatieblad rechten en plichten bij de huur van huisvesting (WORD)
Nederlands/ Engels/ Pools/ Russisch/ Roemeens/ Oekraïens/ Bulgaars
Model volmacht - voor de vastlegging van het inhouden van kosten voor zorgverzekering en/of huisvesting op het loon
Nederlands / Engels / Pools / Oekraïens / Russisch