Oekraïne
- 31 maart 2022
- Laatste update: 30 augustus 2023
Op 24 februari 2022 begon de oorlog in Oekraïne. Er ontstond een ongekende humanitaire crisis. Oekraïense vluchtelingen zochten een veilig heenkomen in landen dichtbij, maar ook in Nederland. Op grond van de Richtlijn tijdelijke bescherming Oekraïne, hebben vluchtelingen rechten gekregen op huisvesting, zorg, onderwijs én toegang tot de arbeidsmarkt. Inmiddels hebben ruim 46.000 Oekraïense werknemers werk gevonden in Nederland. De richtlijn tijdelijke bescherming Oekraïners is verlengd tot 4 maart 2024.
Wil je als ondernemer ook Oekraïense werknemers in dienst nemen, dan zijn er een aantal aandachtspunten waar je rekening mee moet houden.
Vluchtelingen die bij jou wonen, dienen zich zo snel als mogelijk in te schrijven in de Basisregistratie Personen (BRP). Dat gebeurt bij de gemeente. Als de Oekraïense werknemer korter dan vier maanden in Nederland gaat verblijven, schrijft hij/zij zich in bij een RNI-loket. Indien gewenst, kun je ze bij de inschrijving helpen.
Oekraïners die in Nederland gaan werken moeten gemeld worden aan het UWV. Ten minste twee dagen voor aanvang van de werkzaamheden moet bij het UWV het volgende worden gemeld:
Oekraïense werknemers die in Nederland willen werken moeten in het bezit zijn van een bewijs van verblijf. Sinds 1 april 2022 geldt er een vrijstelling voor de tewerkstellingsvergunning (TWV) voor werkgevers die vluchtelingen uit Oekraïne in loondienst willen nemen. Vluchtelingen uit Oekraïne krijgen tijdelijke status als ontheemd. Die status geeft hen het recht om te mogen werken in Nederland. Met ingang van 1 november 2022 is een bewijs van verblijf verplicht om aan te tonen dat een Oekraïense werknemer mag werken in Nederland. Dit bewijs bestaat uit een sticker of O-document. Via de site van de IND kan je een afspraak maken voor een bewijs van verblijf. Het ophalen van het bewijs van verblijf kan bij de IND vestiging in Amsterdam.
Het bewijs van verblijf gold tot en met 4 maart 2023. De Richtlijn Tijdelijke Bescherming Oekraïne was al verlengd met een jaar. Dit betekent dat de Richtlijn Tijdelijke Bescherming Oekraïne nu geldt tot en met 4 maart 2024. De IND heeft Oekraïense werknemers die al een bewijs van verblijf hebben, per brief de bevestiging verzonden van de verlenging van het bewijs van verblijf. Die zijn uiterlijk 4 maart 2023 naar de werknemers verzonden. Hierdoor hoeven werknemer niet voor hun verlenging naar het IND loket. Deze brief met sticker of pasje is het bewijs van verblijf.
Vluchtelingen uit Oekraïne kunnen na aankomst in Nederland bij banken en andere betaaldienstverleners een betaalrekening openen. Met een betaalrekening kunnen zij onder meer leefgeld of loon ontvangen en dagelijkse boodschappen betalen. Bij iedere betaalrekening zit een IBAN, een betaalpas en de mogelijkheid om via internetbankieren of met een mobiele app te betalen en bankieren. Lees verder…
Voor het openen van een bankrekeningnummer is een erkend identiteitsbewijs nodig. Heeft de vluchteling deze niet? Ook dan is het mogelijk een bankrekeningnummer te openen. Lees verder…
Vluchtelingen uit Oekraïne ontvangen leefgeld. Ze krijgen geen leefgeld meer als zij betaald werk gaan doen. De vluchteling meldt dit bij de gemeente. Het leefgeld stopt dan vanaf de 1e dag van de volgende maand. Meer informatie over leefgeld lees je op de website van Rijksoverheid.
Vluchtelingen uit Oekraïne moeten zo goed mogelijk toegang krijgen tot zorg en ondersteuning. Daarom zijn op meerdere opvanglocaties GGD en andere medische dienstverleners aanwezig. Meer informatie hierover lees je op de website van Rijksoverheid.
Vluchtelingen uit Oekraïne die in Nederland gaan werken, waren tot 1 augustus 2022 verplicht een zorgverzekering af te sluiten. Maar vanwege de vaak kortlopende arbeidscontracten heeft de Rijksoverheid besloten om de Regeling Medische zorg Ontheemden uit Oekraïne (RMO) in werking te laten treden. Het declareren van de vergoeding van medische zorg voor vluchtelingen uit Oekraïne wordt daarmee vereenvoudigd. Dit houdt in dat Oekraïners vanaf 1 augustus 2022 geen Nederlandse zorgverzekering meer hoeven af te sluiten, ook niet als ze in Nederland werken. Lees meer…
Wil je een Oekraïner in loondienst nemen? Zorg dan voor een goede arbeidsovereenkomst. Voorbeeld arbeidsovereenkomsten van de Werkgeverslijn zijn vertaald naar het Oekraïens en het Russisch. Onderaan deze pagina kun je deze documenten downloaden.
Vluchtelingenwerk Nederland krijgt sinds de oorlog in Oekraïne veel vragen van werkgevers. Wij interviewden Radboud Fransen, adviseur arbeidsparticipatie om antwoord te krijgen op een aantal veelgestelde vragen van agrarische werkgevers.
Ja. Wanneer zij in het bezit zijn van het Bewijs van verblijf.
Op deze website dien je als werkgever een melding te doen. Ten minste twee dagen voor aanvang van de werkzaamheden moet bij het UWV het volgende worden gemeld:
Gegevens van de werkgever: bedrijfsnaam, vestigingsadres, postcode en vestigingsplaats, KvK-nummer en sector;
De identiteitsgegevens van de vreemdeling: voor- en achternaam, geboortedatum, geslacht, nationaliteit, documentnummer van het reisdocument en v-nummer (vreemdelingennummer van de IND);
Gegevens over de werkzaamheden: begin- en einddatum van het dienstverband, functie, omschrijving en plaats van de werkzaamheden, arbeidsduur, voor zover van toepassing de toepasselijke cao, het loon en voor zover daarin wordt voorzien door de werkgever, gegevens over de huisvesting.
Het niet naleven van deze verplichting is een overtreding van de Wet Arbeid Vreemdelingen en kan resulteren in een boete van € 1.500,-.
Vanwege de vaak kortlopende arbeidscontracten heeft de Rijksoverheid besloten om de Regeling Medische zorg Ontheemden uit Oekraïne (RMO) in werking te laten treden. Het declareren van de vergoeding van medische zorg voor vluchtelingen uit Oekraïne wordt daarmee vereenvoudigd. Dit houdt in dat Oekraïners vanaf 1 augustus 2022 geen Nederlandse zorgverzekering meer hoeven af te sluiten, ook niet als ze in Nederland werken.
Overboekingen van en naar het buitenland zijn mogelijk. Maar met een Oekraïense betaalkaart is het niet altijd mogelijk in Nederland te betalen of geld op te nemen. Bovendien brengt dit vaak extra kosten met zich mee. Vluchtelingen uit Oekraïne kunnen na aankomst in Nederland bij banken en andere betaaldienstverleners een betaalrekening openen. Bij de betaalrekening zit een IBAN, een betaalpas en de mogelijkheid om via internetbankieren of met een mobiele app te betalen en bankieren. Voor het openen van een bankrekeningnummer is een erkend identiteitsbewijs nodig. Heeft de vluchteling deze niet? Ook dan is het mogelijk een bankrekeningnummer te openen.
Uiteraard, er zijn geen specifieke uitzonderingen of extra bepalingen van kracht. Het is belangrijk, net als voor alle andere werknemers, dat Oekraïners op basis van de Nederlandse wet- en regelgeving en de arbeidsvoorwaarden uit de cao’s worden beloond, en dat zij onder goede arbeidsomstandigheden kunnen werken.
Bij inkomsten uit arbeid stopt het leefgeld.
Dit mag wanneer er aan de voorwaarden van de Wet Aanpak Schijnconstructies en de Wet Minimumloon wordt voldaan, net zoals bij andere werknemers. De huisvesting moet dan o.a. gecertificeerd zijn door het Agrarisch Keurmerk Flexwonen (AKF) of Stichting Normering Flexwonen (SNF). Voorwaarde is hierbij dat de Oekraïense werknemer via een schriftelijke volmacht toestemming geeft aan de werkgever voor de inhouding voor huisvesting op het WML. Bij deze schriftelijke volmacht moet een afschrift van de huurovereenkomst en van de bescheiden waaruit blijkt dat de woning is gecertificeerd worden overlegd. Wordt voldaan aan deze voorwaarden dan mag maximaal 20% van het WML worden ingehouden voor de huisvesting (conform de cao Open Teelten en cao Glastuinbouw).
Er mogen voorschotten op het loon worden gegeven die later worden ingehouden. Wel moet per saldo van het voorschot en de slotbetaling minimaal het netto equivalent van het WML giraal worden betaald. Ook moeten werkgever en werknemer schriftelijk overeenkomen dat er sprake is van een voorschot op het loon.
Werkgevers die geraakt worden door de oorlog in de Oekraïne kunnen als zij aan de voorwaarden voldoen voor hun werknemers een ontheffing van het verbod op werktijdverkorting krijgen. Aanvragen van bedrijven die te maken hebben met de volgende omstandigheden worden niet gehonoreerd:
Werkvermindering als gevolg van Nederlandse of Europese sancties tegen Rusland.
Werkvermindering als gevolg van prijsverhogingen die (mede) het gevolg zijn van de Oekraïne-oorlog.
Werkvermindering als gevolg van het wegvallen van één leverancier of afnemer in de Oekraïne, tenzij hiermee reeds in de bedrijfsvoering rekening is gehouden en aangetoond kan worden dat in deze specifieke situatie geen alternatief mogelijk was (en is).
Andere relevante voorwaarden zijn hier te vinden (website Rijksoverheid).
In sommige gevallen is het ook mogelijk gebruik te maken van collegiale in- en uitleen van personeel. Kijk hier voor meer informatie.
Hieronder vind je een heel aantal model arbeidsovereenkomsten, toegespitst op de verschillende cao’s en/of soorten dienstverband. Ook kun je een addendum downloaden voor bijvoorbeeld toepassing van de collectieve cafetariaregeling en de seniorenregeling. Tevens zijn er documenten beschikbaar voor het inzetten van zzp’ers.
Open Teelten model arbeidsovereenkomst (PDF)
Nederlands / Engels / Pools / Russisch / Oekraïens / Roemeens / Bulgaars
Model oproepovereenkomst (PDF)
Nederlands / Engels / Pools / Russisch / Oekraïens / Roemeens / Bulgaars
Productiegerichte Dierhouderij model arbeidsovereenkomst (PDF)
Nederlands / Engels / Pools / Russisch / Oekraïens
Piekarbeid model arbeidsovereenkomst (PDF)
Nederlands / Engels / Pools / Russisch / Oekraïens / Roemeens / Bulgaars
Model addendum cafetariaregeling (aanvulling op de arbeidsovereenkomst) (PDF)
Nederlands / Engels / Roemeens / Bulgaars / Pools