Interview met Vluchtelingenwerk Nederland over werken met vluchtelingen
- Auteur Marco
- 16 mei 2022
- Laatste update: 7 juni 2023
Vluchtelingenwerk Nederland krijgt sinds de oorlog in Oekraïne veel vragen van werkgevers. Wij interviewden Radboud Fransen, adviseur arbeidsparticipatie om antwoord te krijgen op een aantal veelgestelde vragen van agrarische werkgevers.
Wat is de rol van Vluchtelingenwerk Nederland?
Vluchtelingenwerk Nederland is onafhankelijk van de overheid, maar wel onderdeel van de asielketen. Onze belangrijkste rol is het begeleiden van het asielproces naar zelfstandigheid binnen Nederland. We informeren vluchtelingen als onafhankelijke NGO over hun rechten en plichten bij binnenkomst en begeleiden deze mensen gedurende hun eerste periode in Nederland. Daarnaast zijn we belangenbehartiger voor asielzoekers en vluchtelingen richting de overheid.
Waar kan ik terecht als ik vluchtelingen in dienst wil nemen?
Vluchtelingenwerk Nederland kan je nu niet helpen bij het werven van werknemers. Hiervoor verwijzen wij door naar je eigen gemeente. De meeste Oekraïners die op dit moment binnenkomen, vinden nog werk via uitzendbureaus of particulieren.
Waar moet je op juridisch vlak rekening mee houden als je (Oekraïense) vluchtelingen in dienst wilt nemen?
Oekraïners hebben nu een vrijstelling voor een tewerkstellingsvergunning (TWV) dus mogen vrij werken in Nederland, wel is er een meldplicht. Vaak is er wel een taalblokkade omdat veel Oekraïners amper Engels spreken. Bij andere groepen vluchtelingen heb je meer te maken met juridische regelgeving. Vooral als mensen een asielstatus hebben, zijn er beperkingen op het aantal weken in het jaar dat ze mogen werken. Voor statushouders, vluchtelingen die een verblijfsvergunning hebben gekregen, is onbeperkt werken mogelijk.
Waar moet je rekening mee houden als het gaat om culturele verschillen?
Je hebt vaak te maken met taalverschillen en culturele verschillen. In Nederland gaan dingen anders dan zij gewend zijn, het is goed om hier tijd in te investeren. Voordat ze aan het werk gaan, is het verstandig om ze bijvoorbeeld een cursus werknemersvaardigheden aan te bieden. Deze biedt Vluchtelingenwerk onder andere aan, naast een aantal andere aanbieders. Kijk ook of je de vluchteling/werknemer een cursus vaktaal kan aanbieden. Wat voor ons hele normale begrippen zijn, kan voor een buitenlander compleet onbegrijpelijk zijn.
Het belangrijkste advies is om een open en geduldige houding aan te houden en het gesprek aan te blijven gaan. In sommige culturen is het bijvoorbeeld onbeleefd als een werknemer ongevraagd werkzaamheden oppakt. Terwijl de werkgever dan misschien niet begrijpt waarom hun medewerker gaat zitten ‘niksen’ als zijn taak klaar is. Zo ontstaan irritaties of onbegrip. Dat kun je voorkomen door dingen bespreekbaar te houden van beide kanten.
Waar moet je rekening mee houden als het gaat om mentale problemen bij vluchtelingen?
Allereerst, vluchtelingen zijn gewoon mensen en niet alle vluchtelingen zijn slachtoffers. Vaak willen vluchtelingen zelf niet als vluchteling behandeld worden. Het verschilt natuurlijk sterk per situatie. Voor vluchtelingen die net uit een heftige oorlogssituatie komen, zoals Oekraïners op dit moment, zijn bepaalde geluiden of situaties soms wel moeilijk. Maar dit voorkom je ook niet helemaal, het is goed als ze hier toch mee leren omgaan. Als werkgever ben je geen hulpverlener. Verwijs bij psychische problemen dan ook door naar een hulpverlener. Dat mag ook via Vluchtelingenwerk Nederland, wij hebben goede contacten.
Hoe bereid je andere werknemers voor op de komst van vluchtelingen als collega?
Een cursus werkgeversvaardigheden, zoals interculturele communicatie kan jezelf als werkgever erg helpen. Die geeft inzicht in andere culturen. Diverse partijen bieden dit aan voor de werkgever, ook Vluchtelingenwerk Nederland zelf. Dit kan voor een leidinggevende interessant zijn, maar vaak ook voor het hele team medewerkers. Zij hebben immers allen met de vluchteling als collega te maken. Wat ook erg helpt is om de vluchteling aan een buddy binnen het bedrijf te koppelen. Die moet daar dan wel gevoel voor hebben en cultuursensitief zijn.
Tot slot: heb je nog een laatste tip voor werkgevers?
Ja, begin en doe het gewoon. Begin klein, met één of twee werknemers. Als dat goed gaat, kun je wellicht uitbreiden. Houd een open blik en durf het gewoon aan.
Kijk voor meer informatie over het werken met Oekraïense werknemers op www.werkgeverslijn.nl/oekraine; op www.ser.nl/werkwijzer-vluchtelingen; op een praktische gids voor werkgevers; of kijk op Vrijwilligers (refugeehelp.nl) als je banen wilt aanbieden aan Oekraïners.