Begrijpelijke taal op de werkvloer
- 3 februari 2020
- Laatste update: 12 september 2023
In Nederland hebben 2,5 miljoen mensen van 16 jaar en ouder moeite met lezen, schrijven en/of rekenen. Meer dan de helft van deze groep is autochtoon. Op de werkvloer brengt dit problemen met zich mee: deze werknemers hebben moeite met e-mailen, schriftelijk rapporteren en het lezen van veiligheidsinstructies. Daarnaast brengen buitenlandse werknemers taalbarrières en cultuurverschillen met zich mee.
Met de praktische tips op deze themapagina kunt u als werkgever laaggeletterdheid en taalproblemen op de werkvloer bespreekbaar maken en aanpakken.
Het aanpakken van laaggeletterdheid levert veel op
Stichting Lezen & Schrijven zorgt ervoor dat zoveel mogelijk mensen in Nederland kunnen lezen, schrijven, rekenen en digitaal vaardig zijn. Laaggeletterdheid is een term voor mensen die grote moeite hebben met lezen, schrijven en/of rekenen. Mensen die laaggeletterd zijn, zijn geen analfabeten. Ze kunnen wel lezen en schrijven, maar beheersen niet het eindniveau vmbo of niveau mbo-2/3. Wanneer u als werkgever laaggeletterdheid op uw werkvloer aanpakt, levert u dit veel op. Denk aan:
- Minder kosten door: lager ziekteverzuim, minder fouten op werk, werknemers halen sneller certificaten (Ecorys, 2015).
- Werknemers krijgen meer zelfvertrouwen, trots en plezier (Visscher & Tops, 2015).
- Lagere maatschappelijke kosten door: lagere zorgkosten, meer inkomsten uit werk (PwC, 2018)
- Minder ongelukken op het werk: taalproblemen zijn de oorzaak van één op de tien zware ongelukken in de procesindustrie (Baay, Buisman & Houtkoop, 2015).
Bij hulpkrachten in de landbouw komt laaggecijferdheid vaak voor (40%). Het is belangrijk dat u als werkgever laaggeletterdheid onder uw werknemers tijdig herkent en aanpakt. Dit zal niet alleen leiden tot groei van uw werknemers, maar ook tot groei van u als werkgever. U draagt bij aan een langdurige arbeidsrelatie omdat het vertrouwen goed is. Stichting Lezen & Schrijven biedt hiervoor meerdere instrumenten:
Factsheet Laaggeletterdheid en werk
Factsheet: schrijven in eenvoudige taal
E-learning
Aanpak van laaggeletterdheid op de werkvloer – herkennen en motiveren (slechts 45 minuten). Meld u aan voor de gratis e-learning.
Kijk voor meer informatie over Stichting Lezen en Schrijven op www.lezenenschrijven.nl
Doe meer met taal
Op de website Doe meer met Taal vind je tips hoe je handiger wordt met teksten, en met je mobiele telefoon en computer. Dit zorgt uiteindelijk voor meer plezier op de werkvloer!
- Makkelijker schrijven en mail voor je werk
- Vind werk met een goede sollicitatiebrief
Mariëlle Mulder, Scholingsconsulent Boomkwekerij, Talentboom
Column scholingsconsulent Marielle: ‘Maak laaggeletterdheid bespreekbaar’
“Als werkgever kun je mensen die laaggeletterd zijn helpen, met een cursus Nederlands bijvoorbeeld. […] Naast dat het fijner communiceren is, zijn mensen die de taal goed beheersen minder vaak ziek zijn, werken ze veiliger, voelen zich zelfverzekerder en maken ze minder fouten. De productiviteit en de kwaliteit van het werk gaat omhoog als medewerkers goed met elkaar communiceren. Dat wilt u toch ook op uw bedrijf?” Lees verder
Taalhuis – Regionale ontmoetingsplekken voor laaggeletterden
Op zoek naar informatie over laaggeletterdheid of hulp bij u in de buurt? Dan kunt u, ook als werkgever, terecht in een Taalhuis. Een Taalhuis is een ontmoetingsplek waar laaggeletterden informatie en advies kunnen krijgen over cursussen basisvaardigheden (taal, reken en digitale vaardigheden) en na een intake doorverwezen kunnen worden naar passend aanbod. De intakes worden uitgevoerd door een taalconsulent (docent met een NT1 of NT2 lesbevoegdheid) of een taalhuisvrijwilliger onder regie van een taalconsulent. Kijk voor meer informatie over Taalhuizen op www.taalhuis.nl. Op zoek naar een Taalhuis bij u in de buurt? Kijk op www.taalzoeker.nl.
Taalbarrières en veiligheid
Als buitenlandse werknemers instructies en procedures niet goed begrijpen, brengt dit grote veiligheidsrisico’s met zich mee. Genomen maatregelen zoals het gebruik van Engels als voertaal of het gebruik van afbeeldingen om veilige en onveilige situaties aan te duiden, blijken in de praktijk onvoldoende effectief. Het Arboplatform van de Sociaal-Economische Raad (SER) heeft daarom een nieuwe handreiking Taal en veiligheidsrisico’s gepubliceerd. Het is een stappenplan om de veiligheidsrisico’s door miscommunicatie te beperken. De handreiking biedt u als werkgever handvatten om risico’s in te schatten en praktische maatregelen die getroffen kunnen worden om de communicatie op de werkvloer te verbeteren.
Trainingen – Cultuurverschillen op de werkvloer
Niet alleen taalverschillen leiden tot communicatieproblemen op de werkvloer. Werken met andere nationaliteiten kan lastige situaties veroorzaken die ontstaan door onbekendheid van de cultuurverschillen. Het is belangrijk bewust te zijn van deze cultuurverschillen en begrip voor elkaar te hebben. Kasgroeit geeft praktische tips in efficiënte samenwerking tussen Poolse en Nederlandse werknemers. Daarnaast worden er verschillende opleidingen aangeboden om cultuurverschillen tussen Nederlandse en Poolse werknemers te overbruggen.
Opleidingsmogelijkheden werken met Poolse werknemers:
- Kasgroeit heeft in samenwerking met personeelstrainer Jola Criens de workshop ‘werken met Poolse collega’s’ ontwikkeld. Klik hier voor meer informatie.
- LTO Arbeidskracht biedt verschillende opleidingen in meerdere talen. De opleidingen variëren van leidinggeven aan Poolse medewerkers tot taalcursussen Pools-Nederlands en BHV trainingen in verschillende talen. Klik voor meer informatie.
Werken met pictogrammen
Een eenvoudige eerste stap om veiligheid op de werkvloer te verbeteren is door middel van pictogrammen. De veiligheidsborden moeten in één oogopslag duidelijk maken welk gevraag dreigt, wat verboden is of juist verplicht. Het Arboportaal van het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid geeft uitleg over de normen en eisen. Napo-films heeft korte animatiefilms gemaakt over het gebruik van pictogrammen. De eerste film in de Napo-reeks geeft een inleiding over gezondheids- en veiligheidssignalering en -symbolen op de werkvloer. Er worden verschillende werksituaties getoond waarin veiligheidssignalering belangrijk is. De verhalen vertellen wat er gebeurt wanneer men de signalering negeert en welke de technische en organisatorische obstakels voor een doelmatige werking van de signalering zijn. Kijk voor meer animaties op www.napofilm.net
Subsidieregeling voor werkgevers: Tel mee met Taal
Als werkgever kunt u subsidie aanvragen voor scholing die tot een betere taalvaardigheid, rekenvaardigheid en/of betere digitale vaardigheden van uw werknemers leidt. Werkgevers die subsidie aanvragen voor het verbeteren van de basisvaardigheden van hun werknemers, mogen de subsidie ook gebruiken voor zzp’ers met wie zij werken, en voor werknemers waarmee een minder duurzame arbeidsrelatie is aangegaan, zoals tijdelijke plaatsen, proefplaatsen, beschut werk e.d. De subsidie kan gebruikt worden voor werknemers met Nederlands als eerste taal (NT1-ers) en werknemers met Nederlands als tweede taal (NT2-ers). U kunt de subsidie gebruiken voor een of meerdere opleidingstrajecten of cursussen. Op dit moment is de exacte inhoud van de subsidieregeling voor 2020 nog niet bekend. Naar verwachting kan er dit voorjaar aangevraagd worden. Zodra er meer bekend is over de regeling in 2020, wordt dit gecommuniceerd op de website www.telmeemettaal.nl/subsidie/werkgevers en via de nieuwsbrief van Tel mee met Taal. Aanmelden voor de nieuwsbrief kan via www.telmeemettaal.nl/nieuwsbrief.
Tel mee met Taal Congres – Donderdag 13 februari 2020
Tijdens het Tel mee met Taal Congres in het Beatrix Theater in Utrecht op donderdag 13 februari, kunt u deelnemen aan een divers programma met workshops speciaal voor (en door) werkgevers over onder andere taal op de werkvloer en veilig werken. U kunt kiezen uit ruim 40 deelsessies, waaronder:
- Samenwerken aan basisvaardigheden: welke stappen kun je als werkgever zetten voor het verbeteren van de basisvaardigheden van jouw werknemers;
- Taal bespreekbaar maken – handvatten voor werkgevers: over het Taalakkoord werkgevers, veilig werken, schulden/ loonbeslag en een praktijkvoorbeeld uit de sector Transport en Logistiek;
- Werken aan werknemersvaardigheden: hoe kunnen jouw werknemers hun vaardigheden door middel van online leren verbeteren?
Aanmelden Ga voor meer informatie en aanmelding naar www.telmeemettaalcongres.nl. Deelname is gratis. De capaciteit per sessie is beperkt. Vooraf inschrijven is dus noodzakelijk.