Veilig en gezond werken in de land- en tuinbouw
- 27 maart 2024
- Laatste update: 11 april 2024
Als werkgever ben je volgens de Arbowet (art. 3.1) verantwoordelijk voor een gezonde en veilige werkomgeving voor je werknemers. Je hebt hiervoor een zorgplicht. Je voert hiervoor een arbobeleid dat is gericht op zo goed mogelijke arbeidsomstandigheden. Je hebt ook een zorgplicht voor de bezoekers op je erf. Waar moet je dan allemaal aan denken? We sommen hieronder een aantal punten voor je op.
Veiligheid op het erf
Hoe zorg je ervoor dat het voor je werknemers, je kinderen maar ook voor bezoekers veilig is om het erf te betreden? Waar kan je bijvoorbeeld aan denken? Denk allereerst aan een RI&E om risico’s in kaart te brengen.
Stigas heeft handige factsheets ontwikkeld over het veilig, gezond en vitaal werken in de agrarische sector. De factsheets geven een beeld van hoe het gesteld is met veilig, gezond en vitaal werken per sector.
Daarnaast is door Stigas is in samenwerking met LTO Noord Vrouw & Bedrijf en Boerderij Educatie Nederland, de toolkit Veilig op bezoek en de toolkit Veilig spelen op de boerderij ontwikkeld. Maar kijk ook eens op Boerveilig.com en op Veiligop1.nl . Hier vind je verschillende voorbeelden van waar risico’s zijn op ongevallen en hoe je deze kunt voorkomen.
Ook zijn er diverse infokaarten door Stigas ontwikkeld. In beeld en tekst staan de belangrijkste aandachtspunten op een rij om gezond en veilig te werken. De kaarten zijn in verschillende talen beschikbaar en vormen als het ware een geheugensteuntje, naast vereiste schriftelijke en mondelinge instructies.
RI&E
Onderdeel van je arbobeleid binnen je onderneming is een risico-inventarisatie- en evaluatie (RI&E). De RI&E helpt je met het in kaart brengen van bedrijfsrisico’s op het gebied van gezond en veilig werken. Een goed opgestelde RI&E helpt ongelukken en gezondheidsklachten te voorkomen. Alle bedrijven met personeel zijn wettelijk verplicht een RI&E te hebben.
Ook voor kleine bedrijven zonder personeel is een RI&E sowieso aan te raden omdat je verantwoordelijk bent voor erfbetreders. Door de RI&E krijg je inzicht in de risico’s. Hierdoor kun je risico’s beheersen of weg nemen om ongevallen te voorkomen. Deze RI&E moet je altijd laten toetsen door een gecertificeerde arbodienst als je meer dan 25 werknemers in dienst heb. In sommige gevallen, als je bijvoorbeeld gebruik maakt van een erkende branche RI&E, en je hebt minder dan 25 werknemers hoef je niet te laten toetsen. En als je alle werknemers in je bedrijf samen 40 uur of minder per week werken is een checklist gezondheidsrisico’s voldoende.
Vanuit de agrarische sector is een RI&E voor jou via Stigas beschikbaar. Het gebruik van de digitale RI&E van Stigas is gratis voor bedrijven die personeel in dienst hebben, premie afdragen aan Colland en de RI&E zelf uitvoeren. Voor de begeleiding daarbij door een preventieadviseur en de eventuele toetsing geldt een sterk gereduceerd tarief. Voor bedrijven zonder personeel in dienst zijn er speciale tarieven. Wil je meer lezen over de RI&E neem dan een kijkje op de website van Stigas.
Beschermende middelen, denk hierbij aan veiligheidsschoenen of handschoenen. Wie is bijvoorbeeld verantwoordelijk? Bij bepaalde onveilige werksituaties ben je als werkgever als eerste verplicht maatregelen te nemen om onveilige situaties te voorkomen. Als laatste mag je persoonlijke beschermingsmiddelen ter beschikking te stellen. Tevens moet je als werkgever je werknemers op de hoogte stellen van het doel, en instructies hoe je de persoonlijke beschermingsmiddelen op de juiste wijze gebruikt. Als werkgever ben je verplicht er op toe te zien dat je werknemers die ook gebruiken. Je kan bijvoorbeeld in je bedrijfsreglement opnemen dat werknemers de beschermingsmiddelen gebruiken en de instructies opvolgen. De persoonlijke beschermingsmiddelen zijn niet alleen beschikbaar voor je eigen werknemers maar ook voor bezoekers en uitzendkrachten.
Bedrijfshulpverlening (BHV)
Iedere werkgever is verplicht om één of meerdere BHV’ers aan te wijzen. Het aantal BHV’ers is afhankelijk van de grootte van het bedrijf en de risico’s die zich kunnen voordoen. BHV’ers zijn contactpersoon en aanspreekpunt bij ontruimingen en voor hulpdiensten. Ook kunnen zij eerste hulp verlenen bij ongevallen.
Voorbeelden over hoe je een BHV inricht kan je vinden in het Model bedrijfsreglement wat voor Open Teelten is opgesteld. Je vindt deze informatie in hoofdstuk 10.2. Download het model bedrijfsreglement.
Preventiemedewerker
In elke onderneming is het verplicht dat er minimaal 1 preventiemedewerker aanwezig is. De preventiemedewerker is een medewerker die zich bezighoudt met veiligheid en gezondheid op de werkvloer. Deze medewerker adviseert over arbeidsrisico’s en maatregelen. Het doel is het beperken of wegnemen van die risico’s.
De preventiemedewerker is onder andere betrokken bij het opstellen van de risico-inventarisatie en -evaluatie (RI&E) en het uitvoeren van de maatregelen uit het bijbehorende plan van aanpak. Als je maximaal 25 werknemers in dienst hebt, mag je als werkgever ook zelf de preventiemedewerker taak uitvoeren. Kijk voor een verdere uitleg en trainingen/ cursussen op de preventiemedewerker pagina van Stigas.
Arbocatalogus
Waar moet je nou als werkgever in jouw sector specifiek op letten als het gaat om veiligheid en gezondheid. Je kan hiervoor gebruik maken van de Arbocatalogus. De Arbocatalogus is een praktisch hulpmiddel bij het opzetten van een gezonde en veilige bedrijfsvoering. Voor de meest voorkomende knelpunten en aandachtsgebieden in het werk zijn in de Arbocatalogus per sector oplossingen en aanbevelingen te vinden. Ook met een handige checklist voor de dagelijkse praktijk. Bij uitvoering van de RI&E kan je gebruik maken van Arbocatalogus. De Nederlandse Arbeidsinspectie ziet de werkwijzen zoals die in de Arbo catalogus staan omschreven als een gezonde en veilige werkwijze.
Wat doe je als er, ondanks je arbobeleid, toch een ongeluk heeft plaatsgevonden op je bedrijf?
Als er een ongeval plaatsvind is dit een erg heftige gebeurtenis. Zowel voor degene die het overkomt als voor jou als werkgever. Wat moet je wettelijk gezien in ieder geval doen?
- Je moet een arbeidsongeval direct melden bij de Nederlandse Arbeidsinspectie als het slachtoffer is opgenomen in het ziekenhuis, of als er sprake is van blijvend letsel, of als het slachtoffer is overleden.
- Zet het nummer in je telefoon in de hoop dat je het nooit nodig zult hebben. Maar in alle hectiek heb je het nummer in ieder geval bij de hand: 0800-5151
- Als er sprake is van een zogenoemde poliklinische behandeling in het ziekenhuis waarbij er dus geen opname nodig is, dan is melding bij de Nederlandse Arbeidsinspectie niet nodig. Meer informatie en tips over arbeidsongevallen lees je hier.
Basiscontract Arbo
Er bestaat een wettelijke afspraak om als werkgever te laten bijstaan door kerndeskundigen, zoals een arboarts, of een veiligheidskundige. Afspraken hierover leg je vast in een Arbo basiscontract. Iedere werkgever moet beschikken over een basiscontract met een arbodienst of een bedrijfsarts. Als werkgever ben je verantwoordelijk voor de inhoud van het basiscontract. De Nederlandse Arbeidsinspectie kan optreden als er geen basiscontract aanwezig is.
Waar moet je aandenken en waar kan ik die afsluiten?
Onderdelen uit het basiscontract zijn bijvoorbeeld:
- Arboarts
- Een periodiek geneeskundig onderzoek
- Toetsen en adviseren over de RI&E
- Ziekteverzuimbegeleiding
Bekijk hier de video over een basiscontract voor een duidelijke uitleg.
Je kunt een basiscontract bij verschillende aanbieders afsluiten. Stigas biedt basiscontracten aan voor de agrarische sector. In het basiscontract arbodienstverlening is de ondersteuning geregeld bij onder andere de verzuimbegeleiding, de toegang tot de bedrijfsarts en de uitvoering van toetsing van de (RIE). Een basiscontract arbodienstverlening is verplicht als:
- Je personeel hebt. Hierbij gaat het niet alleen om medewerkers, die in dienst zijn van het bedrijf, maar ook als je gebruikt maakt van seizoenskrachten, 0-urencontracten of gezinsleden, die onder gezag meewerken;
- In de toekomst personeel in dienst wilt nemen.
Als je wel personeel in dienst hebt en een verzuimverzekering hebt bij een verzekeraar, dan ben je vaak al in het bezit van een contract met een arbodienstverlener. Dit kun je bij twijfel navragen bij je verzuimverzekeraar. Als je nog geen arbodienst geregeld hebt, ook niet via een verzekeraar, dan kun je dit ook met Stigas doen. Neem in dat geval contact op met de Servicedesk van Stigas.
Hoe regel je een Arbobasiscontract bij Stigas?
- Maak je uitsluitend gebruik van seizoensmedewerkers, dan kun je volstaan met het arbopakket voor ondernemers met seizoenswerkers.
- Als je geen personeel in dienst hebt, maar wel arbeid onder gezag inzet, bijvoorbeeld in geval van meewerkende gezinsleden, stagiaires, seizoenskrachten of (zaterdag) hulp, dan volstaat het zelfstandigen pakket.
Vertrouwenspersoon
De bedoeling is om als werkgever, werknemers te kans te bieden om een vertrouwenspersoon te raadplegen. Dit is extra actueel geworden door berichten in de media.
Hoe zit het nu met een vertrouwenspersoon?
Je medewerkers kunnen op het werk te maken krijgen met agressie en geweld, seksuele intimidatie, pesten en discriminatie. Volgens de Arbowet ben je verplicht je medewerkers hiertegen te beschermen. Hiervoor dien je als werkgever een actief beleid te voeren. Het aanstellen van een vertrouwenspersoon kan hier een onderdeel van zijn. De overheid heeft beleid gemaakt om een vertrouwenspersoon verplicht te stellen maar het voorstel hiervoor is nog niet behandeld in de eerste Kamer.
Een Stigas vertrouwenspersoon is collectief geregeld voor een aantal sectoren. Als je in jouw bedrijf geen eigen vertrouwenspersoon ter beschikking hebt of de voorkeur geeft aan een externe vertrouwenspersoon, dan kun je dit via Stigas regelen.
In de cao’s voor de Glastuinbouw, Open teelten, Groen, grond en infra en Hoveniers en Groenvoorziening is afgesproken dat Stigas voor deze sectoren de functie van vertrouwenspersoon vervult. Een werknemer in één van deze sectoren kan kosteloos contact opnemen met de vertrouwenspersoon van Stigas.
Vitaal bedrijf
Medewerkers die gezond, vitaal en productief aan het werk zijn en blijven, dat is de grote uitdaging voor de toekomst zeker nu we langer doorwerken.
Ook hiermee Stigas je helpen. Stigas is dé vitaliteitsexpert van de agrarische en groene sector en helpt jou om een vitale werkomgeving te creëren.
Wat is vitaliteit?
Vitaliteit is energie om te leven én te werken in alle fases van je leven. Aandacht voor vitaliteit in jouw bedrijf betekent aandacht voor de gezondheid, betrokkenheid en ontwikkeling van al je medewerkers. De opbrengst: meer werkplezier, minder ziekteverzuim, hogere kwaliteit en hogere productiviteit.
Wil je werk maken van vitaliteit, denk dan eens aan het programma Werken aan morgen van Stigas.
Waar kan je als werkgever nog meer aan denken?
Een vitaliteitsscan
De vitaliteitsscan van Stigas is een digitale vragenlijst over de inzetbaarheid van medewerkers. Het is een breed medewerkersonderzoek dat individueel en groepsgewijs inzicht geeft in de inzetbaarheid van medewerkers. Zo is met de scan bijvoorbeeld verzuim en uitval te voorspellen en wordt het productieverlies en het werkgeluk van medewerkers gemeten.
Bij groepsgrootte > 20 medewerkers kan een rapportage worden gemaakt over de bedrijfsvitaliteit. De vitaliteitsscan is kosteloos voor bedrijven die Colland-premie afdragen (inclusief begeleiding in het vervolgtraject).
Preventief medisch onderzoek
Een preventief medisch onderzoek (PMO) onderzoekt de relatie tussen de gezondheid van de medewerker en zijn/haar werk met als basis de risico’s vanuit de RIE. Het doel is:
- Preventie van beroepsziekten en beroeps gebonden aandoeningen.
- Het bewaken en bevorderen van de gezondheid in relatie tot het werk.
- Het bewaken en verbeteren van functioneren/inzetbaarheid van individuele werknemers.
Werkplekonderzoek
De werkplek is de plek waar werknemers de meeste tijd doorbrengen. Juist hier kunnen beginnende gezondheidsklachten optreden. Een werkplek die niet aansluit bij de situatie van uw werknemer kan uiteindelijk leiden tot ziekteverzuim met hoge kosten. Daarom is het verstandig na te denken over mogelijke aanpassingen waardoor werken ook voor deze werknemer gezond blijft. En dat kan soms in kleine dingen zitten: afwisseling, voldoende rust en pauzes, even bewegen of een speciaal hulpmiddel.
Bij een werkplekonderzoek wordt gekeken naar de verbetermogelijkheden van de werkomgeving. En of de medewerker zijn werktechniek kan aanpassen aan zijn eventuele beperkingen. Dit onderzoek geeft inzicht of er verbeteringen mogelijk zijn waardoor een werknemer langer gezond aan het werk kan blijven.
Tips voor gezond werken met internationale medewerkers
Als je werkt met (nieuwe) internationale (flex) krachten komen daar nog een aantal extra uitdagingen bij. Bijvoorbeeld taal- of cultuurbarrières. Stigas heeft in samenwerking met de sociale partners een E-book ontwikkeld waarin alle tips, informatie en tools omschreven staan om veilig werken voor internationale medewerkers te bevorderen.
Het E-book doorloopt 8 stappen; van werving tot toezicht. Per stap staan tips beschreven en worden instrumenten aangereikt. Ook vind je voorbeelden uit bedrijven.
Over Stigas
Stigas is de preventiedienst voor de agrarische en groene sector en helpt bedrijven bij het zorgen voor gezonde medewerkers én een veilige werkomgeving. Stigas is in 1986 opgericht door werkgevers- en werknemersorganisaties en wordt bestuurd door LTO Nederland, Cumela, Koninklijke Vereniging van Hoveniers en Groenvoorzieners, FNV en CNV Vakmensen. Deze partijen geven vanuit hun bestuurlijke rol mede richting aan de activiteiten van Stigas.
Stigas is van en voor de agrarische en groene sector. Doordat we sectorspecifiek werken, kennen wij de sector als geen ander. Bovendien zijn we onafhankelijk en staat bij on het werken aan een gezonde sector voorop. Stigas vervult enerzijds de rol van kennisinstituut en is anderzijds arbodienstverlener.
Model bedrijfsreglement
Het model bedrijfsreglement heeft als doel het informeren van (nieuwe) werknemers over het bedrijf en de manier waarop een aantal praktische zaken binnen het bedrijf geregeld zijn. Het voordeel van het vastleggen in een overzichtelijk boekje/brochure of map is dat de nieuwe werknemer hiermee direct op de hoogte is van de huisregels en overige richtlijnen binnen het bedrijf.
Het model bedrijfsreglement is beschikbaar voor Open Teelten. Binnenkort is deze ook beschikbaar voor Productiegerichte Dierhouderij en Paddenstoelen.
Stuur mij dit bestand
Model bedrijfsreglement voor Open TeeltenNederlands
Gerelateerde berichten
3 april 2024 Duur 1:02:22Online werkgeversbijeenkomst maart 2024
In deze online werkgeversbijeenkomst bespreken we onder andere: update agrarische cao’s, het aanvragen van een BSN bij het RNI, arbeidsmarktplannen, veilig en gezond werken in de land- en tuinbouw, de arbeidstijdenwet en A1 verloning.