Goed werkgeverschap in de Open Teelten: Een toekomstgerichte blik op arbeid en innovatie

De arbeidsmarkt van de toekomst vraagt om een hernieuwde visie binnen de agrarische en groene sectoren. Technologische vooruitgang, maatschappelijke veranderingen en de nadruk op duurzaamheid dwingen ons om anders te denken over werk en werkgelegenheid. Hoewel de toekomst onzeker is, zijn thema’s zoals Goed werkgeverschap, Leven Lang Leren, Boeien, Binden en Behouden en Imago en Instroom cruciaal.

In dit artikel geeft Peter Baltus (Specialist arbeid en werkgeverschap Nederlandse Fruittelers Organisatie (NFO) en lid Sector Commissie Open Teelten) zijn visie op de arbeidsmarkt van de toekomst in de Open Teelten.

Welke ontwikkelingen zie je op dit moment in de Open Teelten?

“In de Open Teelten is een langdurige en duurzame relatie tussen werkgevers en werknemers, zelfs voor tijdelijke dienstverbanden, cruciaal. We willen dat internationale werknemers die tijdens pieken komen werken, graag terugkeren. Bijna alle fruittelers nemen zelf verantwoording voor goed werkgeverschap door hun werknemers zelf in dienst te nemen, met goede huisvesting en een eerlijk salaris als standaard. Uit het Colland arbeidsmarktonderzoek 2024 blijkt dat slechts 5% van de fruitbedrijven met een uitzendbureau samenwerkt; 95% heeft de werknemers zelf op de loonlijst en neemt zo eigen verantwoordelijkheid. Ook blijkt dat het ziekteverzuim in Open Teelten Tuinbouw (fruit en vollegrondsgroententeelt) in 2023 slechts 3,04% was, vergeleken met 4,48% agrarisch breed en 5,3% landelijk (bron CBS). Tegelijkertijd werken we aan het verminderen van de afhankelijkheid van arbeidsmigratie door in te zetten op automatisering en robotisering. Hoewel de technologische vooruitgang noodzakelijk is, stuiten we op uitdagingen vanwege hoge investeringskosten en het efficiënt inzetten van bijvoorbeeld oogst of plukrobots. Daarom blijven arbeidskrachten onmisbaar in onze sector.”

Hoe belangrijk is ‘goed werkgeverschap’ voor de sector?

“Goed werkgeverschap is een essentieel thema binnen onze sector. Zonder goede werknemers kunnen bedrijven niet draaien. Daarom ondersteunen wij werkgevers actief om goed en eerlijk werkgeverschap mogelijk te maken. Dit doen we door een goede cao, veilige en comfortabele huisvesting, veilig werken en een goed pensioen te bevorderen. Maar ook de persoonlijke aandacht en het creëren van een hechte sfeer onder medewerkers zijn belangrijk. Deze betrokkenheid zorgt voor gemotiveerde werknemers die jaar na jaar terugkeren.”

Kun je een voorbeeld noemen van ‘goed werkgeverschap’?

“Ik noem er het liefst twee. Voor tijdelijke werknemers zijn andere dingen belangrijk dan voor vaste mensen. Voor tijdelijke werknemers willen we bijvoorbeeld goede huisvesting mogelijk maken en de kwaliteit borgen. Voor werknemers die het hele jaar voor ons werken zijn andere dingen van belang. Vanuit Colland Arbeidsmarkt stimuleren we scholing en ontwikkeling door verschillende regelingen aan te bieden. Daarnaast delen we veel kennis binnen de sector via kennisgroepen en initiatieven, die zowel werkgevers als werknemers ondersteunen om stappen te maken op het gebied van veiligheid, gezondheid en duurzame inzetbaarheid.”

Kun je een voorbeeld geven van een bedrijf dat dankzij het project stappen heeft gezet?

“Eigenlijk zetten alle bedrijven stappen. Ik geef even een voorbeeld rond veilig werken. We hebben een Arbo Werkgroep Open Teelten met werkgevers en werknemersvertegenwoordigers die zich actief inzet voor veilig en gezond werken, met name door de Risico-Inventarisatie en
-Evaluatie (RIE) en arbo catalogus. De fruitteeltsector heeft een hoge prioriteit als het gaat om veiligheid. In samenwerking met Stigas publiceren we regelmatig artikelen in vakbladen om veilig werken te bevorderen. Wanneer er binnen een bedrijf uitdagingen zijn, gaan we direct met de ondernemer in gesprek om oplossingen te vinden.”

 Waar liggen volgens jou de grootste uitdagingen de komende tijd?

“Een grote uitdaging is en blijft het creëren van een gelijk speelveld op de internationale markt. Fruittelers concurreren met buitenlandse bedrijven, met name uit België, waar arbeidskosten voor seizoenarbeid lager zijn. We willen precies weten wat de verschillen zijn, ook met Duitsland. Dat willen we ook voor “jaarrond werk” weten. We willen eerlijke concurrentie.”

Hoe zie jij de arbeidsmarkt van de toekomst voor de sector Open Teelten?

“Robotisering en automatisering zijn in opkomst, maar zullen niet op korte termijn alle werkzaamheden overnemen. We zullen zuinig (moeten) blijven op onze werknemers, dat hoort sowieso natuurlijk. Zonder internationale werknemers kunnen we niet draaien. Daarom blijven wij ook de politiek betrekken bij dit thema. Onze drive is een goede werkgever te zijn die blijft investeren in arbeid en innovatie om een aantrekkelijke sector te zijn en te blijven voor werkgevers en werknemers.”

Meer weten? Kijk op www.collandarbeidsmarkt.nl